Giáo hội yêu cầu các đôi hôn phối khi muốn trao đổi lời hôn ước, trước tiên phải ý thức về lời giao ước ấy và sau là diễn tả lòng ưng thuận qua việc trả lời công khai các câu hỏi có ý nghĩa như sau:
·         Vợ chồng hiến thân cho nhau một cách hoàn toàn tự do.
·         Vợ chồng hứa trung thành với nhau suốt đời.
·         Vợ chồng nhìn nhận tính bất khả phân ly.
·         Vợ chồng chấp nhận trách nhiệm làm cha mẹ và sinh đẻ con cái.
Đó là 4 điểm quan trọng cần tìm hiểu kỹ càng, vì không chỉ là sự đồng tình trong hiện tại mà thôi nhưng còn là những điều sâu đậm kéo dài suốt đời hôn nhân.
BỐN ĐIỂM CỦA GIAO ƯỚC HÔN NHÂN
1.    Sự tự do
Chúng ta phải giúp các đôi hôn phối dấn thân vào hôn nhân vời trọn vẹn tự do và sử dụng đầy đủ sự tự do này. Không ai có quyền làm áp lực hoặc ép buộc mình dù là cha mẹ, gia đình hay do môi tường chung quanh.
Phải được tự do từ cả hai phía, đừng vì một áp lực nào, chẳng hạn bởi sự sợ hãi, nể vì hoặc lỡ trao thân rồi hoặc là muốn hợp thức hóa tình trạng sống chung mà phải quyết định tiến đến hôn nhân. Đó không phải là sự chọn lựa thật sự.
Chúng ta cố gắng giúp đôi hôn phối hiểu sự tự do là gì, sống tự do là gì?
Tự do không chỉ là lựa chọn người phối ngẫu, mà còn là chọn lựa dấn thân trong hôn nhân, là cầm lấy một quyết định trọng đại, đó là kết hôn.
Lưu ý đặc biệt tình trạng những người đã sống chung nay quyết định kết hôn: để chuyển từ “sống chung với nhau” qua việc “dấn thân vào tương lai”, đây là có một bước quyết định, ngưỡng cửa cần bước qua, sự lựa chọn đầy tự do… Chắc chắn phải là điều cần suy nghĩ kỹ.
2.            Sự trung tín (Đơn hôn: một vợ một chồng)
Người trẻ thường không đặt nặng vấn đề trung tín lúc họ kết hôn. Rõ ràng là họ chỉ nhìn thấy vài khía cạnh: đó là một đời sống chung thường xuyên, không quan hệ tình cảm và tình dục với người thứ ba, dành tình cảm ưu tiên cho người phối ngẫu… Họ không nhắm tới những khủng hoảng bất ngờ xảy đến trong tương lai.
Sự trung tín với chính mình và thực tế của hiện tại (không giả hình) phải được đặt lên hàng đầu, rồi dần dà sẽ giúp họ thích nghi với sự tín trung lâu dài kế tiếp trong tương lai.
Cần giúp các đôi hôn phối suy nghĩ nhiều hơn về đề tài này. Nếu sự trung tín với người khác trước tiên là trung tín với chính mình, vì đó chính là trung thành với lời giao ước: hứa trung thành để canh tân mỗi ngày.
Nhìn thẳng vào những cám dỗ, các khủng hoảng bất ngờ, sự tha thứ và hòa giải… không phải để họ bi quan về sự tín trung hay cho rằng tín trung chỉ là một ảo tưởng, một mơ mộng nhưng trái lại sẽ làm cho họ tin tưởng vào tình yêu vợ chồng một khi đã được ân sủng bí tích củng cố.
Bên cạnh những người nghi ngờ lóng tín trung, vợ chồng Công giáo cần phải sống thế nào để minh chứng rằng: sống tín trung bằng chính tình yêu của họ và họ đã mang lại hạnh phúc cho nhau, là điều có thể được. Đồng thời qua đó, họ diễn tả phần nào tình yêu của Thiên Chúa (xem phần về bí tích,ở các trang sau).
3.            Tính bất khả phân ly (vĩnh viễn)
  Điểm này nói lên rằng cộng đoàn sự sống và tình yêu trong hôn nhân là vững bền và chắc chắn, lời giao ước hôn nhân là điều không thể thay đổi, dù trong trường hợp một hay cả hai người đã bất trung. Một lập trường như vậy xem ra là ngược với suy nghĩ của dư luận, vì người ta cho rằng chỉ là vợ chồng bao lâu còn yêu thương nhau, và không thể là vợ chồng khi tình yêu đã nhạt như nước ốc!
Chúng ta đặt cho các đôi hôn phối một vần đề để họ cùng suy nghĩ: lời cam kết vĩnh viễn, dấn thân suốt đời cho nhau có là một ảo vọng hão huyền về tương lai không? Cái gì giúp cho tình nghĩa vợ chồng liên kết chặt chẽ mãi mãi?
  Họ nói: “chúng tôi sẽ cố gắng…” nhưng nói theo nghĩa đôi (nghĩa tích cực để giúp sức lực đối diện thực tế, nghĩa tiêu cực để qui lỗi cho sự thất bại).
Ở đây chúng ta cần nhắc lại rằng trong lời giao ước hôn nhân, lời cam kết dấn thân suốt đời với một người khác là một lời mở ra với tương lai, một lời hứa phải xây dựng và canh tân. Đấy là ý nghĩa của tiếng “vâng”, “có” sẳn sàng trong hôn ước.
Đây không phải là chữ “vâng” để xác định quá khứ, mà là chữ “vâng” hướng tới tương lai: điều tôi quyết định hôm nay là điều tôi hứa sẽ thực hiện ngày mai. Sự bền bỉ lâu dài, đó là tôi dấn thân hôm nay để còn dấn thân ngày mai. Thời gian ở đây xét như là một chuỗi liên tục dẫn mình đến nhận lãnh trách nhiệm, khác với mọi sự trong đời là luôn thay đổi, trách nhiệm không giảm đi cho dù tình cảm có hao mòn hay dao động…
Có một sự tương hợp giữa giao ước của Chúa và dân Ngài với lời giao ước của vợ chồng dấn thân cho nhau. Và khi qui hướng về chương trình của Chúa, Đức Kitô đã đặt nền tảng vững bền của vợ chồng: “Điều gì Thiên Chúa đã kết hợp, loài người không được phân ly”. Ngài mang ánh sáng của kế hoạch tình thương của Chúa đến cho hôn nhân.
4.            Sinh sản
Tình yêu trao ban và đón nhận không thể khép kín trên chính mình. Sự sinh sản không thể tách rời khỏi tình yêu, nó là kết quả tự nhiên của tình yêu. Hiếm có đôi vợ chồng nào không cảm thấy như vậy, cả khi họ chưa sẳn sàng đón nhận con cái ngay một thời gian sau khi cưới.
Tình yêu vợ chồng, dự phần vào tình thương sáng tạo của Chúa thông ban và giải truyền sự sống. Vì vậy, nếu vợ chồng tự ý từ chối con cái, là chưa thật sự kết hôn: vì lời hứa hôn nhân chưa có giá trị bí tích.
Vấn đề sinh sản được biểu lộ nhiều cách
a.    Trước hết là đón nhận con cái, kể cả sự đau đớn sinh đẻ, đó cũng chính là niềm vui và bổn phận vợ chồng. Trong một thời kỳ mà người ta bi quan về tương lai nhân loại, thì đây lại là lòng tin và lòng cậy trông của người Kitô hữu.
Nếu đôi vợ chồng, dù mong ước, nhưng không thể sinh con, sẽ khám phá những cách thức khác để biểu lộ sự phong phú của mình.
b.    Vấn đề sinh sản không giới hạn ở con cái: nó còn trải rộng đến người phối ngẫu, mọi người khác, toàn xã hội, người xa và người gần.
Hãy mời gọi các đôi bạn không cuộn mình vào hạnh phúc tình yêu riêng của mình.
c.    Cuối cùng tình yêu vợ chồng không chỉ phong phú bằng việc đã làm mà còn bằng cách sống.
Người nam và người nữ kết hợp đời nhau, thắng vượt những khác biệt, sẽ chứng tỏ rằng tình yêu có thể giúp con người vượt thắng mọi khác biệt mà có thể dẫn họ đến chia rẽ.
Những người phụ trách việc chuẩn bị hôn nhân cần suy tư và nghiên cứu sâu xa hơn về các tâm trạng và nỗi khó khăn ngày nay của những người dấn thân vào đời hôn nhân để hiểu họ nhiều hơn. Nghiên cứu ấy vượt quá khuôn khổ tài liệu này; mỗi nhóm cần tìm hiểu riêng...
Jos. Nguyễn Hùng Cường