Nghệ thuật cử hành Thánh lễ: Phần V - Phép lành và Giải tán

PHẦN V:NGHI THỨC KẾT THÚC 

35. PHÉP LÀNH VÀ GIẢI TÁN.

Chỉ dẫn:

“Nghi thức kết thúc gồm có:

1. Vài lời bảo vắn tắt, nếu cần;
2. Lời chào và chúc lành của linh mục. Trong một số ngày và một số trường hợp đặc biệt, lời chúc lành này có hình thức một lời nguyện trên dân chúng, hay một công thức chúc lành trọng thể hơn.
3. Lời giải tán dân chúng do phó tế hoặc linh mục, để ai nấy trở về với công việc của mình mà ngợi khen và chúc tụng Thiên Chúa.
4. Hôn bàn thờ của linh mục và phó tế; rồi cúi chào bàn thờ của linh mục, phó tế và các thừa tác viên khác.” (x. QCTQ 90).

Vài điểm lưu ý:

– Các thông báo, cảm tạ được thực hiện sau lời nguyện hiệp lễ. Có thể nói đây là thời điểm cho phép những sinh hoạt nội bộ cộng đoàn, nhưng cũng đừng vì thế mà kéo dài lê thê. Đừng lợi dụng thời gian này để thêm một “bài giảng phụ”.

– Trong Sách Lễ Roma có dự liệu nhiều công thức phép lành trọng thể theo các Mùa hoặc các lễ trọng, linh mục cần chuẩn bị và ban cho người tín hữu hưởng nhờ các ơn ích. Khi đọc câu chúc lành, linh mục giơ hai tay trên dân chúng (cánh tay hướng thẳng về cộng đoàn, hai lòng bàn tay úp xuống) và đọc từng câu phép lành. Cần nâng giọng sau mỗi câu để cộng đoàn có thể biết vào thưa Amen cách nhịp nhàng.

– Nếu ngay sau lễ có cử hành nghi thức phụng vụ nào khác thì bỏ nghi thức giải tán dân chúng theo quy định của luật chữ đỏ Sách Lễ Roma và Quy Chế Tổng Quát số 384.

Nhân tiện cũng nên nói rõ câu: Ite, missa est. Từ sau Công Đồng Vatican II đến nay, có ba bản dịch của Uỷ Ban Phụng Tự trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam:

– năm 1971: Lễ xong, chúc anh chị em về bằng an.

– năm 1992: Lễ đã xong, chúc anh chị em ra về bình an.

– năm 2005: Lễ xong, chúc anh chị em đi bình an.

Cùng một câu Ite, missa est mà ngôn ngữ Việt Nam ta dịch ba lần với ba phiên bản khác nhau. Dẫu sau, tuỳ từng thời điểm, khi Uỷ Ban Phụng Tự thông báo chính thức sử dụng bản văn nào, thì Hội Thánh Việt Nam phải sử dụng bản dịch đó. Hiện nay chúng ta đang sử dụng bản dịch năm 2005 “Lễ xong, chúc anh chị em đi bình an”. Nếu xét theo nghĩa gốc la-tinh, từ “Ite” dịch là “đi” là chuẩn nghĩa thần học hơn cả. Như vậy, bản dịch năm 2005: “ Lễ xong, chúc anh chị em đi bình an” là sát nghĩa.

Từ “đi” là một mệnh lệnh “sai đi” hơn là một lời giải tán đơn giản. Từ này giúp người Kitô hữu hiểu được mối quan hệ giữa Thánh Lễ vừa được cử hành với sứ mệnh được sai đi của mình vào trong thế giới. Như vậy, lời giải tán này chứa đựng sứ mạng truyền giáo của Hội Thánh. Dân Chúa đón nhận lời “Ite, missa est” như là lời tuyên bố kết thúc Thánh lễ đồng thời cũng đón nhận một mệnh lệnh khởi đầu cho cuộc hành trình mới của đời sống đức tin: Sứ mạng truyền giáo. Sau thánh lễ, ai nấy trở về với công việc của mình mà ngợi khen và chúc tụng Thiên Chúa, trong chính môi trường sống của mình. [29]

Lời giải tán “Lễ xong, chúc anh chị em đi bình an” như là âm vang của mệnh lệnh của Đấng Phục Sinh “Các con hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ…”(Mt 28,19). Qua lời tuyên bố kết thúc thánh lễ, giải tán dân chúng, Hội Thánh ý thức bổn phận truyền bá đức tin và ơn cứu rỗi của Chúa Kitô. Và, sứ mệnh được sai đi của Hội Thánh được hoàn tất do việc Hội Thánh vâng lệnh Chúa Kitô, được ân sủng và tình thương Chúa Thánh Thần thúc đẩy, đã trở nên hoàn toàn thực sự có mặt nơi mọi người hay mọi dân tộc, để nhờ gương mẫu đời sống, lời giảng dạy, các bí tích và những phương tiện ban ân sủng khác, Hội Thánh sẽ dân đưa muôn dân đến với Đức tin, tự do và bình an của Chúa Kitô.[30]

Với ý nghĩa sâu xa này, cần khẳng định rằng, không một lời nào khác có thể thay thế cho câu giải tán dân chúng, kết thúc Thánh lễ hay hơn sách phụng vụ đã dự liệu: Ite, missa est – Lễ xong, chúc anh chị em đi bình an.